Pieta – zdjęty z krzyża Jezus spoczywa na kolanach Matki. Ta pełna emocji scena od wieków obecna jest w sztuce.
Jezus w ramionach Matki przedstawiany jest w dwóch momentach: tuż po narodzeniu i tuż po śmierci. W żadnej z czterech Ewangelii nie znajdziemy jednak opisu sceny uwiecznianej na pietach.
– Powstały w wyniku próby dopowiedzenia, co wydarzyło się po śmierci Chrystusa. Ewangelia wyraźnie mówi nam, że pod krzyżem Jezusa stała Jego Matka oraz umiłowany uczeń Jan. Że była tam także Maria Magdalena, Nikodem czy Józef z Arymatei. Możemy zatem wyobrażać sobie kolejne etapy rozgrywającego się na Golgocie dramatu, czyli zdjęcie z krzyża i opłakiwanie, z którego narodziła się pieta – wyjaśnia ks. dr hab. Norbert Mojżyn, teolog i historyk sztuki z Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie.
Motyw ten kształtował się w kontekście średniowiecznych rozważań o Męce Pańskiej i mistyki, która dostarczała sugestywnych wizji współcierpienia Maryi i została nazwana dolorystyczną. – Za bezpośrednią inspirację uznałbym jednak poezję maryjną i średniowieczny teatr. Od XIII wieku w misteriach wielkopostnych bardzo ważnym tematem było pożegnanie Matki z Synem. Pieta jest niczym scena teatralna zatrzymana w kadrze – mówi ks. Mojżyn.
– Jezus powtórnie spoczywa na łonie Maryi, od którego przecież zaczęło się nasze odkupienie, tajemnica Wcielenia. Dla ludzi średniowiecza ten ciąg logiczny był bardzo czytelny. W ówczesnej teologii występowała idea Maryi jako Współodkupicielki (Coredemptrix). Pietá po włosku oznacza m.in. litość, współczucie. Współcierpiąca Matka Boża do końca bierze czynny udział w dziele odkupienia – podkreśla teolog.
Czytaj dalej w e-wydaniu lub wydaniu papierowym
Idziemy nr 15 (601), 9 kwietnia 2017 r.
Artykuł w całości ukaże się na stronie po 19 kwietnia 2017 r.
Co? Gdzie? Kiedy?
