Po spacyfikowaniu zbrojnego podziemia i opozycji politycznej głównym wrogiem władzy ludowej było duchowieństwo katolickie – dowodzą autorzy wydanej przez IPN książki „Bić takiego wroga jak kler”.
Książka jest hołdem złożonym wszystkim osobom duchownym i zakonnym represjonowanym przez władze PRL. Redaktorzy tomu, Martyna Grądzka-Rejak i ks. Józef Marecki, już we wstępie przypominają, jakie represje spotykały ludzi Kościoła, za co w różnych okresach najczęściej można było podpaść władzy i o co oskarżono trzech księży: Michała Pilipca, Rudolfa Marszałka i Władysława Gurgacza, na których jeszcze w latach 40. wykonano wyroki śmierci. Dowiadujemy się o księżach zmarłych w więzieniach bądź tych, którzy zginęli w „tajemniczych” okolicznościach, jak na przykład – sięgając głębiej w historię – typowany na następcę kard. Augusta Hlonda bp Stanisław Łukomski, który w niejasnych okolicznościach zginął w wypadku samochodowym.
Jedenaście artykułów to przyczynki do mało znanych na ogół przykładów prześladowania Kościoła. Filip Musiał omówił wyniki badań nad więzionymi osobami duchownymi i zakonnymi, a Mieczysław Różański – ustawodawstwo komunistyczne wobec Kościoła. Ksiądz Marecki zajął się doniesieniami informatora „Krystyna” na temat atmosfery religijnej w miejscu internowania Prymasa Stefana Wyszyńskiego w Stoczku Warmińskim. Do Stoczka nawiązuje też artykuł Rafała Łatki, który analizuje zgodność ze stanem faktycznym wizji literackiej Pawła Zuchniewicza z jego powieści o prymasie.
Nieugiętemu franciszkaninowi o. Andrzejowi Deptuchowi poświęcony jest artykuł Wacława Szetelnickiego. Wśród wielu duchownych, którzy przeszli przez więzienie w Rawiczu, byli księża z Wolbromia: proboszcz Piotr Oborski oraz jego wikariusz Zbigniew Gadomski. Dominika Pasich ukazała ich więzienną codzienność i represje, jakie ich spotkały. Losy księży Teodora Lichoty i Stanisława Sierli jako więźniów okresu stalinowskiego przedstawiła Łucja Marek.
Zupełnie nieznane są dzieje internowania zakonnic. W tomie znajdziemy losy nazaretanki s. Izabeli Machowskiej oraz zesłanych do Alwerni sióstr benedyktynek z opactwa w Staniątkach. Opisane są też elżbietanki prześladowane w ramach Akcji X 2.
Całość uzupełniają artykuły dotyczące prześladowań grekokatolików w Czechosłowacji oraz zakonników na Węgrzech. Wciąż odkrywane na nowo karty historii zasługują na lekturę, a wstrząsające niekiedy opisane wydarzenia niech będą przestrogą: oby nigdy więcej!
„Bić takiego wroga jak kler. Osoby duchowne i zakonne w miejscach odosobnienia za żelazną kurtyną”, redakcja Martyna Grądzka-Rejak i ks. Józef Marecki. IPN, Wydawnictwo Dante, Kraków 2016, ss. 320
.jpg&w=624&h=543)
Co? Gdzie? Kiedy?
